De Inktvis

Zo schrijft Rob Bödicker in het voorgaande nummer. Een glasheldere schaaktechnische verhandeling. Ik heb daaraan niets toe te voegen.

Toch laat de passage mij niet los. Als je hem een paar keer overleest begint er iets te werken. Het is de opeenstapeling van 'levensechte ' woorden zoals paard, inktvis, vitaal, dodelijk, waardoor ook de rest van het idioom biologisch gevoelig is geworden, getuige de uitdrukking 'zich kunnen handhaven'.
Opeens zie je het vóór je en je weet: het is Rob echt gelukt een paard in een inktvis te veranderen.

Daarmee heeft hij niet alleen een poëtisch maar ook een biologisch wonder volbracht, want een nader onderzoek leert dat daarvoor wel het één en ander nodig is.
Eigenlijk blijken alleen de ogen van het paard eventueel bruikbaar. Inktvissen bezitten goed ontwikkelde ogen die in bouw veel lijken op die van gewervelde dieren. De rest van de organen heeft een aanzienlijke wijziging moeten ondergaan, voor zover bekend heeft het paard ook geen inktzak, zodat deze geheel nieuw ontworpen moest worden. Misschien heeft Rob deze verandering langs evolutionaire weg bereikt en zijn er overgangsvormen. Wellicht wordt ooit nog als 'missing link' het fossiele octopaard gevonden.
D3 of D6, daarmee wordt ongetwoijfeld de zogenaamde 'oecologische niche' aangeduid: het milieu waarin de octopus leeft, tezamen met zijn levensgewoonten, wat hij eet en dergelijke.
Kennelijk zijn er moeilijkheden met het vermogen van dit gemetamorfoseerd paard om zich te handhaven. Zou Rob er wel aan gedacht hebben dat een octopus zich niet lekker voelt in een weiland?

Overigens eet de inktvis in normale omstandigheden voornamelijk mosselen en garnalen. Hij heeft een paar scherpe kaken. Daarbij vind ik de zinsnede 'als het zich kan handhaven is het vaak dodelijk' wat verwarrend. Naar mijn gevoel worden oorzaak en gevolg hier omgedraaid, immers doórdat de inktvis dodelijk is kan hij zich handhaven. En dodelijk, dodelijk, wat klinkt dat overdreven luguber, zo gaat dat nu eenmaal. Is wat de platte knobbelkiezen van de vegetariër met de banaan doen dan zo mooi?

Bovenstaande zin leidt niet alleen tot moeilijkheden van biologische maar ook van taalkundige aard.
Men zegt HET paard en DE inktvis. De metamorfose zou niet volledig zijn als de inktvis niet zijn eigen voornaamwoord zou krijgen. Je kunt je dan ook afvragen of bovenstaande zin niet zou moeten luiden: "Het paard verandert in een octopus en als zij zich kan handhaven is zij vaak dodelijk."
Door mij geraadpleegde deskundigen bleken op dit punt niet tot een eensgezind oordeel te kunnen komen.
Als men mij de vergelijking vergeeft, het is hiermee als met het wonder van de transsubstantiatie: Voor de gelovige is de wijn die hij drinkt veranderd in het bloed van Christus, voor de ongelovige blijft het wijn. Beleéft men deze verandering, dan zal het ook vanzelfsprekend zijn dat het voornaamwoord mee verandert, in het andere geval niet.
Is de in een kikker omgetoverde prins een speciaal soort kikker of een speciaal soort prins?

Ach wat zit ik hier toch voor wetenschappelijke kletspraat uit te slaan, het gaat toch niet om wetenschap, maar om het leven zelf en het is volstrekt duidelijk dat in de geciteerde passage op beknopte wijze de kern van het levensconflict van de inktvis wordt verwoord. De juiste variant moet zijn:
"Het paard verandert dan in een octopus en als hij zich kan handhaven is het dodelijk."
Rust roest. De octopus houdt kennelijk van een zwervend bestaan. Hij voelt zich het beste als het hem niet lukt zich ergens te handhaven. Mijns insziens zou hij het dan ook niet moeten proberen, hij voelt zich beslist gelukkiger als hij zich niet andermans normen zou laten opdringen. Ik kan mij heel goed voorstellen dat de inktvis verlangt naar een zwervend bestaan in de vrije natuur, maar waar vind je dat nog in Europa?
Misschien in Zuid-Frankrijk, in de Camargue, daar leven nog paarden in het wild, daarnaar hunkert de inktvis en als de inktvis daaraan denkt, dan krijgt hij ook zo'n vreselijke trek in de bouillabaise, de lekkere Zuid-Franse vissoep met garnalen, mosselen en….. inktvis?
Ja zit er nu inktvis in de bouillabaisse of niet? Geen enkel kookboek geeft inktvis bij de ingrediënten en nochtans verzekeren mij alle kenners dat er inktvis in de bouillabaisse zit.
Nu kwelt mij al wekenlang de vraag waarom dit bewust verzwegen wordt. Is dit uit kiesheid, om de gevoelens van de inktvis te ontzien? Of is dit een monsterlijk complot om de inktvis te lokken met die misselijke garnalen en mosselen om hem dan zelf bij de lurven te grijpen om hem vervolgens in de soep te doen verdwijnen?
HELP, doe wat, bel Greenpeace, redt de inktvis!!

Wim Nijenhuis